Türkiye Cumhuriyet’i tarihinde ilk defa, siyasetçisiyle, medyasıyla, vatandaşıyla, “Cumhurbaşkanı’mız başka bir ülkeye gitsin mi? gitmesin mi?” tartışması yaşanıyor.
Tartışma gerginlikte zirve yapan Türkiye-ABD ilişkilerinin ardından, ABD Başkanı Turump’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, 13 Kasım’da ABD’ye davet etmesiyle başladı.
Türkiye-ABD arasında yaşanan krizin ne kadar derin olduğunu, gelinen bu tartışmalardan hesaplayabiliriz.
Yıllardır, ABD ile Türkiye arasında çeşitli vesilelerle krizler yaşandığını biliyoruz. Peki, son yıllarda iki ülke arasındaki kriz nasıl en üst seviyeye çıktı.
Yaşanan bazı kriz vakalarını hatırlarsak bu noktaya nasıl gelindiğini daha iyi analiz edebiliriz.
PASTÖR OLAYI
FETÖ soruşturması kapsamında ABD ‘li Pastör Andrew Craig Brunson’ ın “Terör Örgütü Adına Suç İşlemek ve Casusluk” yaptığı iddiasıyla tutuklanarak yargılanmasına başlanmıştı.
ABD, Brunson’ un bu suçlamayla yargılanmasına çok sert tepki gösterdi. Öyle ki Başkan Donald Trump, Türkiye’ye yaptırım uygulamakla tehdit eden mesajlar yayımladı. Bir takım yaptırımlarda uygulamaya koyan ABD, bununla da yetinmeyip Türk vatandaşlarına vize yasağı getirdi. Türkiye’de bu yaptırıma karşılık ABD vatandaşlarına vize yasağı getirdi. Türkiye ile ABD arasında büyük krize yol açan bu olay, Brunson’ın tahliye edilip ülkesine gönderilmesiyle rafa kaldırıldı.
Giuliani wasn’t the only Trump lawyer mixed up in US foreign policy. Jay Sekulow was involved in talks that seemed to link Turkey’s release of Pastor Andrew Brunson to the Justice Department backing off prosecution of Turkey’s national bank. https://t.co/g2slJFAoEE
— Dan Friedman (@dfriedman33) October 24, 2019
YAPTIRIM TEHDİTLERİ
ABD bu olaydan sonra, her fırsatta Türkiye’ ye yaptırım uygulama tehdidi etmeye başladı.
Türkiye’nin “Barış Pınarı” adını verdiği Suriye’nin Kuzeyinde başlattığı harekatın hemen ardından, ABD yine yaptırım silahına sarıldı. Bu krizde iki ülke arasında yapılan mutabakat sonunda Türkiye geçici olarak bu harekâtı durdurdu. Hatta bu mutabakatın 12.nci maddesinde de Türkiye’ye yaptırım uygulanmayacağı belirtildi.
Başkan Trump, harekatı durdurduğu için Türkiye’ ye teşekkür ederek, yaptırımların uygulanmayacağı konusunda bir açıklaması yaptı.
F-35 PROĞRAMINDAN ÇIKARDI
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma füze sistemleri almasına karşı çıkan ABD, füzelerin teslimiyle birlikte yine yaptırım silahına sarıldı. Türkiye’ye nin parasını ödediği F-35 uçaklarını vermeyeceğini ayrıca F-35 programından çıkarıldığını açıkladı.
TAM KRİZLER AŞILDI DERKEN
Tam iki ülke arasında “krizler aşıldı” derken, Başkan Trump’ın Türkiye’ye yönelik akıl almaz açıklamaları ve tutarsız Twitter paylaşımları arka arkaya gelmeye başladı. Bir gün önce Türkiye’ye teşekkür eden Trump, bir gün sonra Türkiye’yi tehdit etmeye başladı.
Bu arada ABD, Türkiye’nin karşı çıkmasına rağmen, “DEAŞ ile birlikte mücadele ediyoruz” gerekçesiyle PKK/PYD’ye silah ve lojistik yardımını bir türlü kesmedi.
MEKTUP BOMBASI
Twitter paylaşımları ve açıklamalarıyla yetinmeyen Trump, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, skandal bir mektup yolladığını açıkladı. İçeriği “tehdit” kokan bu mektup yetmiyormuş gibi birde terör örgütü lideri Mazlum Kobani’ nin kendisine yazmış olduğu mektubu da Erdoğan’a yolladığını beyan etti. Bununla da kalmayan Trump, terörist Kobani’ ye teşekkür edip, kendisini ABD’ye davet etti. Bu olay Türk siyasetçileri ve Türk halkı üzerinde büyük şaşkınlık ve üzüntü yarattı.
Thank you General Mazloum for your kind words and courage. Please extend my warmest regards to the Kurdish people. I look forward to seeing you soon. @mustefabali
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) October 23, 2019
Trump YPG elebaşı Mazlum Kobani’yi Beyaz Saray’a davet etti https://t.co/902Qny7Pcb #Haber #Gündem #Magazin
— lifeandcity (@lifeandcitycom) October 23, 2019
YASA TASARILARI TARTIŞMALARI ATEŞLEDİ.
Son olarak ABD Temsilciler Meclisinde, Türkiye aleyhine “Soykırım” ve “Barış Pınarı” harekatı ile ilgili, iki yaptırım yasa tasarısının kabul edilmesi olayı ise bardağı taşıran son damla oldu.
TRUMP DAVET ETTİ
Bu gelişmeler yaşanırken, ABD Başkanı Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ABD’ye davet ettiğini açıkladı.
İşte! Tartışmalar, tam da bu davet üzerine başladı.
Türkiye’de siyasetçiler, medya ve vatandaşlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’ye gidip gitmemesi konusunda adeta ikiye bölünmüş durumda. Bir kesim, Erdoğan’ın ABD’ye giderek görüşmesi gerektiğini, aksi taktirde iki ülke arasında krizin daha da büyüyeceğini savunurken, diğer bir kesim ise yukarıdaki gerekçelere dayanarak, tutarsız bir Türkiye politikası yürüten ABD’ye yapılacak bu ziyarete karşı çıkıyor.
Başkan Erdoğan: “Trump beni abd ye davet etti ama ben gitmeyeceğim”
Başkan Trump: “Erdoğan abd ye gelmek istiyor”
İki başkandan biri yalan söylüyor.@realDonaldTrump @RTErdogan https://t.co/agCHXjyQim
— Aslan Yılmaz (@Aslanmyy) November 6, 2019
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu “Erdoğan’ın ABD’ye gitmemesi gerektiğini” resmen açıkladı.
Bazı muhalif parterinde Erdoğan’ın gitmemesi gerektiği yönünde hem fikir oldukları kulislerde konuşuluyor.
Bu tartışma da dikkat çeken bir tepki de Cumhur İttifakının ortağı olan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli’den geldi. Bahçeli’nin de bu ziyarete sıcak bakmadığı, Erdoğan’ın gitmemesi gerektiği yönünde haberler basına yansıdı. MHP lideri Bahçeli çıkan haberleri yalanlamadı.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, ABD'ye giderken Trump'ın yazdığı mektubu da yanında götüreceği iddia edilen Cumhurbaşkanı Erdoğan'a tepki gösterdi. https://t.co/t8vFll2B9p pic.twitter.com/3EEZxZVrZD
— Yeniçağ Gazetesi (@Gazete_Yenicag) November 3, 2019
GİDİP, GİTMEYECEĞİ NETLEŞMEDİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan 29 Ekim tarihinde gazetecilerin “13 Kasım’da ABD’ye gidecek misiniz?” sorusuna “Şu anda henüz kararımı vermedim. Ama soru işareti.” diye yanıt verdi.
Erdoğan 5 Kasım tarihinde kendisine sorulan aynı soruya bu defa “Öncesinde Trump ile telefonda görüşeceğim. O görüşmeye göre karar vereceğiz” dedi.
Telefon görüşmesi belli mi? sorusuna ise Erdoğan, “arkadaşlar irtibat kurmaya çalışıyorlar” yanıtını verdi.
TRUMP’IN “ERDOĞAN GELMEK İSTİYOR” AÇIKLAMASI
Öte yandan 2 Kasım tarihinde ABD Başkanı Trump, Beyaz Saray’ da gazetecilerin sorularını yanıtladı. “Erdoğan’ın Beyaz Saray’a gelmek istediğini ve kendisiyle ilişkilerin çok iyi olduğunu” belirten Trump, Suriye sınırındaki durumdan da memnun olduğunu belirtti. Amerika Başkanı, daha önceki açıklamalarında Erdoğan’ın kendisinin davetlisi olarak Washington’a geleceği bilgisini de paylaşmıştı.
İBRAHİM KALIN: TARTIŞIYORUZ
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ ın, Başkan Erdoğan’ın ABD ziyareti ile ilgili 4 Kasım tarihinde yaptığı açıklamada ise “Cumhurbaşkanımızın ziyaret talebi olmadı, gidip gitmeme konusunda istişaremiz devam ediyor” ifadelerini kullandı.
Bir cevap yazın